Μνήμη και Χρέος: 80 Χρόνια από την Απελευθέρωση του Άουσβιτς

Στις 30 Ιανουαρίου, στον χώρο εκδηλώσεων του σχολείου μας, η σιωπή γέμισε από εικόνες, λέξεις και μνήμες. Η παρουσίαση που προβλήθηκε δεν ήταν απλώς μια αφήγηση γεγονότων· ήταν ένα ταξίδι στο παρελθόν, μια βουβή κραυγή που διέσχισε τον χρόνο, φέρνοντας ενώπιόν μας την πιο σκοτεινή σελίδα της ανθρώπινης ιστορίας.

Φέτος συμπληρώθηκαν 80 χρόνια από την ημέρα που τα σοβιετικά στρατεύματα έφτασαν στο Άουσβιτς-Μπιρκενάου και άνοιξαν τις πύλες ενός εφιάλτη. Όμως, ό,τι αντίκρισαν εκεί δεν ήταν απλώς ένα στρατόπεδο· ήταν η απόδειξη του τι μπορεί να γεννήσει η ανθρώπινη θηριωδία, όταν το μίσος γίνεται νόμος και η αδικία καθημερινότητα.

Το Ολοκαύτωμα δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Χτίστηκε μεθοδικά, βήμα προς βήμα. Πρώτα ήρθαν οι νόμοι της Νυρεμβέργης, που έκοψαν τους δεσμούς των Εβραίων με τον υπόλοιπο κόσμο. Έπειτα, η απομόνωση στα γκέτο, όπου η ζωή περιορίστηκε μέσα σε τοίχους γεμάτους φόβο. Μετά, οι σφραγισμένες αμαξοστοιχίες, που ταξίδευαν προς το άγνωστο, κουβαλώντας στα σπλάχνα τους ψυχές που δεν θα επέστρεφαν ποτέ. Και τέλος, η απόλυτη φρίκη των στρατοπέδων, όπου η ανθρώπινη ύπαρξη μετατράπηκε σε αριθμό και ο θάνατος έγινε ρουτίνα.

Ανάμεσα στους 50.000 Έλληνες Εβραίους που οδηγήθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, υπήρχαν οικογένειες όπως του Σαμουήλ και της Σάρας, που χάθηκαν μαζί με τα παιδιά τους, αφήνοντας πίσω τους μονάχα ένα κενό, ένα όνομα σμιλεμένο στη μνήμη του χρόνου. Όμως, υπήρχαν και εκείνοι που στάθηκαν στο ύψος της ανθρωπιάς τους, αψηφώντας τον θάνατο.

Ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος και ο Δήμαρχος Καρρέρ στη Ζάκυνθο έσωσαν όλους τους Εβραίους του νησιού, αποδεικνύοντας πως το φως υπάρχει ακόμα και στις πιο ζοφερές στιγμές της ιστορίας. Και υπήρχαν και οι επιζώντες. Ο Βιτάλ, που σώθηκε εντασσόμενος στην Αντίσταση. Ο Σολομών, που βρήκε σωτηρία στα χέρια γενναίων χριστιανών. Ο μικρός Βιτάλ, που επέζησε και βγήκε βαθιά πληγωμένος αλλά ζωντανός από το Άουσβιτς – Μπιρκενάου. Ο Ιάκωβος Στρούμσα, ο “βιολιστής του Άουσβιτς”, που με τις νότες του έπαιζε για να σώσει τη ζωή του, για την ελπίδα, για το ανείπωτο πένθος του κόσμου.

Σήμερα, ο χρόνος έχει σβήσει τις φωνές εκείνων που χάθηκαν, όμως το χρέος μας είναι να μην τους ξεχάσουμε.

Να θυμόμαστε όχι μόνο τους αθώους που χάθηκαν, αλλά και εκείνους που έσωσαν ψυχές, πληρώνοντας συχνά με τη δική τους ζωή. Να θυμόμαστε πως η Ιστορία έχει τη μοίρα να επαναλαμβάνεται, όταν η λήθη γίνεται συνοδοιπόρος της ανθρωπότητας. 80 χρόνια μετά, το μήνυμα μένει αναλλοίωτο:

“Ποτέ ξανά”.